De bibliotheek leek een aantal jaren geleden een bijna uitgestorven dinosaurus uit een ander tijdperk. In deze postmoderne, digitale tijd hebben we zo iets archaïsch als een bibliotheek niet meer nodig! Maar niets is minder waar. De bieb is terug, en hoe!

Zo’n bibliotheek is stoffig, saai, suf en de mensen die je nog in de bieb ziet, zijn oud. Er gebeurt daar helemaal niks. En die bibliothecaressen (alleen maar vrouwen) zijn suffige trutten en wat weten zij van computers en internet. Jemig, daar wil je toch nog niet dood gevonden worden?

Allemaal overtuigingen over de bibliotheek, en de meeste kloppen niet. Want de bieb is hip en handig, ook in ons digitale tijdperk.

De bibliotheek lijkt een dinosaurus uit een vervlogen tijden, maar de werkelijkheid is anders.

De afgelopen jaren werden er steeds minder boeken uitgeleend door de bibliotheek. De computer werd belangrijk is ons leven. Het boek werd gezien als iets uit een andere tijd, evenals de bibliotheek.

Maar….de afname van het lenen van boeken is de afgelopen jaren gestopt. Er zijn voor het eerst weer meer boeken geleend, en dan vooral door jongeren (bron). Ook de verkoop van boeken is de laatste jaren weer toegenomen. Dus met de ontlezing van onze samenleving valt het misschien best wel mee.

Oké, maar dan lezen ze zeker alleen maar digitale boeken?

Slechts 4% van de boeken die gelezen worden, worden in e-bookvorm gelezen. Dus 96% leest nog steeds een gewoon papieren boek. En dit lijkt ook niet echt te veranderen. Via de bieb kun je ook wel e-boeken lenen (al is het assortiment beperkt).

Vanochtend las ik dat het in Frankrijk en de VS hip is om via Youtube je lievelingsboek aan te prijzen. De zogenaamde Booktubers. En dan laten ze geen een e-boeken zien, maar het gaat om de oldschool papieren boeken (elpees zijn ook weer helemaal hip. En wat dacht je van het cassettebandje!).

Er zijn ook heel veel blogs waar (jonge) mensen vertellen welke boeken zij goed vinden. Eén van de beste blogs die ik op dit gebied ken is brainpickings.org. Helaas in het Engels. De eigenaresse van deze blog geeft ook het belang aan van bibliotheken, zij doneert er een gedeelte van haar geld aan (misschien ook een idee voor Nederlandse bibliotheken).

Want dat is toch wat we willen? Jonge mensen die anderen stimuleren om boeken te lezen.

De bibliotheek past helemaal bij deze tijd

Delen is het nieuwe hebben. Uber, AirBnB, bibliotheek, Blablacar of spullendelen.nl zijn allemaal organisaties die zich richten op het delen van huizen, auto’s of spullen.

Steeds maar nieuwe spullen kopen is, zeker gezien de klimaatuitdagingen die we hebben, niet meer van deze tijd. Waarom steeds maar nieuwe boeken kopen, als we ze ook kunnen lenen bij de bieb.

Dus …. een bieb is niet ouderwets en truttig, maar juist heel hip en modern en past terecht in het bovenstaande rijtje.

Een bibliotheek doet veel meer dan alleen boeken uitlenen.

Bibliotheken hebben niet alleen verstand van boeken, maar ook van (on)geletterdheid en weten veel over digitalisering en internet. Ze zijn gewoon met hun tijd meegegaan.

• De bibliotheek is een plek punt waar laaggeletterdheid aangepakt wordt (onderschat het probleem van laaggeletterdheid in Nederland niet).
• De bibliotheek is een plek waar gratis (of goedkoop) internet aangeboden wordt voor mensen die internet niet kunnen betalen.
• De bibliotheek is een plek waar mensen kunnen leren hoe om te gaan met internet en computers (denk aan een training internetveiligheid).

Kortom, door de digitalisering van onze samen is de bibliotheek niet overbodig geworden. De rol van een bibliotheek (natuurlijk alleen als deze goed opgepakt wordt) wordt alleen maar groter! (lees ook: Does the digital world need libraries?)

– Bill Moyers, journalist (link)

Een bibliotheek heeft een sociale functie

Een stamtafel in het midden van de bibliotheek. Waar je een praatje maakt met je buurman over de gemeentelijke politiek, voetbal of het nieuwste boek van Dan Brown.

De boekenclub komt maandelijks bij elkaar om over nieuwe literatuur te praten.

Voorlezen op woensdagmiddag (door vrijwilligers), een moederpraatgroep, de yogaclub. Noem het maar en het kan in de bibliotheek.

Een bibliotheek kan een dorp, buurt of een groep samenbinden. Zeker als het bibliotheekgebouw letterlijk midden in de samenleving staat.

In de openbare bieb kon je vroeger rustig de krant lezen, werken en koffie drinken

Leeszalen hoorden in de 19e eeuw vooral bij je ‘zuil’ en hadden een opvoedkundige functie. Aan het einde van de 19e eeuw kwamen de eerste openbare bibliotheken. Hier kon de ‘arbeider’ een kop koffie drinken, de krant lezen en hun boterham eten. Later kwam de uitleenfunctie er bij.

In veel bibliotheken wordt tegenwoordig ook ruimte gemaakt om rustig te werken (zzp’ers) of te studeren (studenten).

Als je dan een bibliotheekgebouw hebt, werk dan ook samen met andere culturele instellingen

Een bibliotheek is niet alleen een boekenverzamelplaats. Zoals ik hierboven laat zien, kan een bieb ook veel meer functies vervullen. En als je dan een gebouw hebt waar al dit moois kan plaatsvinden. Dan kan je er toch ook meteen anderen gebruik van laten maken. Wat dacht je van het plaatselijke kunstenaarscollectief die hun kunst er tentoonstelt, of de historische vereniging die hun collectie laat zien of lezingen geeft.

– E.B. White – Amerikaans schrijver

Om een lang verhaal kort te maken:

1. De bibliotheek past helemaal in de huidige deeltrend.
2. Het kopen en uitlenen van (e-)boeken neemt de laatste jaren weer toe.
3. De bibliotheek(medewerkers) hebben ook verstand van digitalisering en internet.
4. De bibliotheek heeft ook een sociale functie in de samenleving
5. Vermenging van (sociale en culturele) functies kan mooi in een bibliotheekgebouw

Dit activiteiten moeten natuurlijk wel allemaal bemensd en gefinancierd worden. Laat daar eens wat knappe koppen over buigen hoe dat het beste zou kunnen.

Maar laten we het in ieder geval niet zo ver komen*: